SOS για τη λίμνη Κορώνεια

Την κακή κατάσταση της λίμνης Κορώνειας παρουσίασαν τα μέλη της Ομάδας Εργασίας του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας για την Περιβαλλοντική Αποκατάσταση της Λίμνης Κορώνειας σε ημερίδα που διεξήχθη στην αίθουσα συνεδρίων του ΤΕΕ/ ΤΚΜ, στη Θεσσαλονίκη.

«Συγκεκριμένα το 2019, σε σύνολο 15 αναλύσεων, βρέθηκαν 13 υπερβάσεις των νιτρικών, νιτρωδών και φωσφορικών ενώσεων. Το 2021 ήταν ελαφρώς καλύτερα, ωστόσο οι τιμές του σιδήρου και το μαγγανίου βρέθηκαν σε απαγορευμένες συγκεντρώσεις στα νερά της λίμνης», ανέφερε η Μαρία Σαμολαδά, Δρ Χημικός Μηχανικός, συντονίστρια της Ομάδας Εργασίας του ΤΕΕ/ΤΚΜ. Την ποιότητα και την ποσότητα των υδάτων που δείχνουν τις υπερβάσεις των ορίων ρύπανσης στα περισσότερα από τα 15 σημεία υδροληψίας ερεύνησε το ΕΚΒΥ μέσω μετρήσεων.

Εκτός από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της λίμνης, ανησυχία προκαλούν τα ποσοτικά στοιχεία της. Όσον αφορά το υδατικό δυναμικό της, η μείωση φτάνει το 7% και το βάθος της είναι αρκετά μέτριο, περίπου 4,3 μέτρα, ενώ τα υπόγεια νερά έχουν μειωθεί κατά 22%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ομάδας Εργασίας, λόγω της κλιματικής κρίσης.

Σημειώνεται, ότι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι υπεύθυνη για τη συντήρηση των υφιστάμενων έργων. Ο Φορέας Λιμνών Κορώνειας-Βόλβης είναι αρμόδιος για την παρακολούθηση των υπόγειων και επιφανειακών νερών, ενώ το ΥΠΕΝ είναι η μονή αρμόδια αρχή για τον συντονισμό των υπηρεσιών. Στην ημερίδα συμμετείχαν επιστήμονες και εκπρόσωποι φορέων όχι όμως και του υπουργείου, στο οποίο έχει περιέλθει τα τελευταία χρόνια η αποκλειστική ευθύνη υλοποίησης του σχεδιασμού.

Οι ειδικοί σκοποί του master plan ήταν οι παρακάτω:

-Ποικιλία ενδιαιτημάτων και επαρκής στήριξη του τροφικού πλέγματος της περιοχής

-Βελτιωμένη τροφική κατάσταση και ποιότητα του νερού της λίμνης

-Έκταση λίμνης και αποθηκευτική ικανότητα νερού ίση ή μεγαλύτερη από τη σημερινή

Όλες οι δράσεις έχουν υλοποιηθεί εκτός από (Αποτίμηση του 2017) τα εξής:

-Η καταμέτρηση και η σφράγιση των γεωτρήσεων ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ

-Η δράση για τον Περιορισμό άρδευσης σε ικανοποιητικό επίπεδο ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ

-Η δράση της κατασκευής του συλλογικού αρδευτικού δικτύου για τον περιορισμό των γεωτρήσεων ΔΕΝ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ ΠΛΕΟΝ

-Η δράση για την κατασκευή λιμνοδεξαμενών ωρίμανσης των αποβλήτων ΕΞΑΙΡΕΘΗΚΕ

Η Ομάδα Εργασίας θεωρεί ότι η κατασκευή συλλογικών έργων άρδευσης είναι πλέον η ενδεδειγμένη λύση για τη μείωση των αρδευτικών αναγκών.

Οι εργασίες συντήρησης των έργων θα πρέπει οπωσδήποτε να δρομολογηθούν και είναι αναγκαίο, συμπεραίνει.

Συμπερασματικά η Ομάδα Εργασίας επισημαίνει τα εξής:

  • Δεν έχει ολοκληρωθεί η θεσμοθέτηση της προστασίας των οικοσυστημάτων – Δεν έχει εκδοθεί ΠΔ
  • Ισχύει η αρχικά εγκριθείσα ΕΠΜ (2002)
  • Συγκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης (από το 2019)
  • Έλλειμμα αποτελεσματικής ενημέρωσης των εμπλεκομένων φορέων
  • Μη αποτελεσματικός συντονισμός των έργων του master plan
  • Η Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κεντρικής Μακεδονίας δεν έχει συντονιστικό ρόλο
  • Δεν έχει ολοκληρωθεί η καταγραφή – σφράγισμα των παράνομων (μη αδειοδοτημένων) γεωτρήσεων
  • Δεν έχει γίνει αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων της αποκατάστασης του master plan

Οι προτάσεις της ομάδας εργασίας

Οι προτάσεις της ομάδας εργασίας περιλαμβάνονται σε πέντε άξονες που αφορούν στο θεσμικό πλαίσιο προστασία, τη διαχείριση νερού – γεωργικών εκτάσεων και χρήσης γης, τη διαχείριση των αποβλήτων, τη λειτουργία του λιμναίου οικοσυστήματος – τη βιοποικιλότητα και την κλιματική αλλαγή και διάφορα σημαντικά θέματα. Οι κυριότερες προτάσεις συνοψίζονται στα εξής:

  • Θα πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα της Διοίκησης η ολοκλήρωση της θεσμοθέτησης της αποτελεσματικής προστασίας της περιοχής με την έκδοση ΠΔ σύμφωνα με την επικαιροποιημένη ΕΠΜ
  • Να υλοποιηθεί η πληρέστερη στελέχωση της ΜΔΠΠΚΜ και να ενισχυθεί με ουσιαστικές αρμοδιότητες συντονισμού όλων των εμπλεκόμενων φορέων και την προώθηση αποτελεσματικών πολιτικών και δράσεων
  • Ενίσχυση της επόπτευσης – φύλαξης της λίμνης με την ανάθεση προανακριτικών καθηκόντων στα αντίστοιχα στελέχη της ΜΔΠΠΚΜ
  • Ορισμός φορέα συντήρησης των τεχνικών έργων με εξασφαλισμένο ετήσιο προϋπολογισμό
  • Δημιουργία παρατηρητηρίου και βάσης δεδομένων με τα αποτελέσματα των μετρήσεων της παρακολούθησης των χαρακτηριστικών της ΛΚ
  • Άμεση εφαρμογή όλων των προβλεπόμενων στο Σχέδιο Διαχείρισης (ΦΕΚ 3159Β/27- 11-2012) μέτρων για τη μείωση της κατανάλωσης του αρδευτικού νερού και τη διαχείριση των γεωργικών εκτάσεων με όρους και επιδοτήσεις ειδικά για την περιοχή.
  • Προώθηση των ξερικών καλλιεργειών σε ζώνες Natura.
  • Συστηματικός έλεγχος της κατανάλωσης αρδευτικού νερού από τις αρμόδιες υπηρεσίες με ρήτρα ανάκλησης της σχετικής άδειας χρήσης νερού σε περίπτωση υπέρβασης.
  • Ορθολογική και ολοκληρωμένη διαχείριση των υγρών αποβλήτων από τις δραστηριότητες της περιοχής στα πλαίσια της ΕΠΜ.
  • Διαχείριση των κτηνοτροφικών αποβλήτων σε μονάδες κομποστοποίησης ή/και παραγωγής βιοαερίου. Συστηματικός έλεγχος για την ορθολογική διαχείρισή τους.
  • Ολοκλήρωση/κατασκευή των υποδομών συλλογής και επεξεργασίας λυμάτων όλων των οικισμών της περιοχής της ΛΚ με προτεραιότητα στους παραλίμνιους οικισμούς.
  • Βελτιστοποίηση (αξιολόγηση των κατάλληλων μεθόδων) του σχεδιασμού για την ολοκληρωμένη επεξεργασία των λυμάτων όλων των οικισμών της περιοχής.
  • Προώθηση της συστηματικής επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων λυμάτων στη γεωργία για τη μείωση της κατανάλωσης του νερού άρδευσης.
  • Επέκταση/εκσυγχρονισμός της ΕΕΛ Λαγκαδά προκειμένου να μπορεί να παραλαμβάνει και τα οικιακά βοθρολύματα της περιοχής
  • Τακτική αξιολόγηση του προγράμματος αποκατάστασης με τη συστηματική παρακολούθηση ειδικών παραμέτρων/δεικτών (βιοτικών και αβιοτικών).

Ο Δημήτρης Μαλαματάρης, Δρ Πολιτικός Μηχανικός Υδρολόγος, μέλος της Ομάδας Εργασίας, παρουσίασε τη σημερινή κατάσταση στα επιφανειακά και υπόγεια νερά της λεκάνης της Μυγδονίας και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με κλιματικά μοντέλα, στη λεκάνη Μυγδονίας έως το 2100 προβλέπεται μείωση βροχοπτώσεων και αύξηση της θερμοκρασίας.

«Ένα πλήθος χρονοσειρών δείχνουν πώς θα μεταβληθεί το υδατικό ισοζύγιο στη λεκάνη της Μυγδονίας. Τα έργα απέδωσαν μερικώς, όμως αν δεν ληφθούν μέτρα θα καταγράφεται έλλειμμα του υδατικού δυναμικού. Για αυτό είναι αναγκαία η ολιστική διαχείριση των υδάτων», σημείωσε ο κ. Μαλαματάρης.

Ο Απόστολος Γιάντσης, Βιολόγος Ιχθυολόγος, προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Μεταφορών και Επικοινωνιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, τόνισε ότι απαιτείται η συντήρηση και η αποκατάσταση των υφιστάμενων έργων, όπως η διαμόρφωση υγροτόπου, το έργο βαθέων ενδιαιτημάτων, της ενωτικής τάφρου κ.ά.

O Kωνσταντίνος Παπατόλιος, Δρ.Γεωλόγος της Διεύθυνσης Υδάτων Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας – Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης, ανέφερε ότι σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΕΚΒΥ συνεχίζονται μέχρι σήμερα οι σημειακές πηγές ρύπανσης της λίμνης από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.

Την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υφυπουργός Εσωτερικών αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας Θράκης Στάθης Κωνσταντινίδης.

«Αντιλαμβάνομαι την κρισιμότητα του ζητήματος. Η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για την αειφορία και την προστασία του περιβάλλοντος. Διαβεβαιώνω ότι για τα σημαντικά τα συμπεράσματα της ημερίδας θα ενημερωθούν οι αρμόδιοι υπουργοί», σημείωσε ο κ. Κωνσταντινίδης.

Από την πλευρά του, ο Κώστας Γιουτίκας, αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος της ΠΚΜ, ανέφερε ότι «η λίμνη Κορώνεια σήμερα είναι ένα δυναμικό οικοσύστημα. Όμως πρέπει να βρισκόμαστε σε εγρήγορση διότι ο κίνδυνος δεν έχει φύγει οριστικά. Αναφορικά με τις παρεμβάσεις που έγιναν ήταν καίριες αλλά πρέπει να εξασφαλιστεί η διαχρονικότητα τους».

Συντονιστές της εκδήλωσης ήταν ο Μανώλης Μπελιμπασάκης, γενικός γραμματέας της Διοικούσας Επιτροπής του ΤΕΕ/ΤΚΜ, και η Άννα Μίχου, πρόεδρος της Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος του ΤΕΕ/ΤΚΜ.

Πηγή άρθρου του Νίκου Αβουκάτου και εικόνας: