Έκθεση Global Witness: Ακτιβιστές Περιβάλλοντος δολοφονούνται !

Μια δεκαετία στην οποία καταγράφονται φαινόμενα εκφοβισμού, βίας και δολοφονιών κατά ακτιβιστών του περιβάλλοντος, αναδεικνύει τον πραγματικό πόλεμο κατά της φύσης.

 

Σύμφωνα με την Global Witness, τα τελευταία δέκα χρόνια, περισσότεροι από 1.700 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί προστατεύοντας τη γη και τις κοινότητές τους από την περιβαλλοντική καταστροφή.

Η Global Witness καταγράφει τους θανάτους ακτιβιστών – υπερασπιστών του περιβάλλοντος από το 2012. Στην τελευταία της έκθεση, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, περιγράφονται λεπτομερώς τα τελευταία δεδομένα του 2021 και συνοψίζονται όλα τα περιστατικά των τελευταίων δέκα χρόνων, τα οποία αποκαλούνται συνολικά ως «θανατηφόρα δεκαετία».

Περισσότερες από τις μισές επιθέσεις από το 2012 έχουν λάβει χώρα στη Βραζιλία, την Κολομβία και τις Φιλιππίνες. Για το 2021 συγκεκριμένα, το Μεξικό ήταν η χώρα με τον υψηλότερο καταγεγραμμένο αριθμό δολοφονιών, ενώ περισσότερα από τα 3/4 των επιθέσεων που καταγράφηκαν πέρυσι έγιναν στη Λατινική Αμερική.

Η Global Witness υπογραμμίζει ότι 50 από αυτούς που σκοτώθηκαν το 2021 ήταν αγρότες μικρών εκμεταλλεύσεων. Αυτό σχετίζεται αφενός με το γεγονός ότι οι συμφωνίες γης αγνοούσαν τα τοπικά δικαιώματα ιδιοκτησίας και αφετέρου ότι η οικογενειακή γεωργία, από την οποία εξαρτώνται οι περισσότεροι φτωχοί αγροτικοί πληθυσμοί του κόσμου, κινδύνευε από τις φυτείες μεγάλης κλίμακας καιτις εξαγωγές μεγάλης κλίμακος. Υπήρξαν 12 μαζικές δολοφονίες το 2021, εκ των οποίων τρεις εντοπίζονται στην Ινδία και τέσσερις στο Μεξικό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακτιβιστές από αυτόχθονες κοινότητες βρέθηκαν να αντιμετωπίζουν δυσανάλογο επίπεδο επιθέσεων –σχεδόν το 40%- παρά το γεγονός ότι αποτελούν μόλις το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Σε περιοχές όπου εντοπίζεται κάποιος συγκεκριμένος κλάδος της βιομηχανίας, λίγο πάνω από το 1/4 των θανατηφόρων επιθέσεων συνδέονται με την εκμετάλλευση πόρων, όπως η υλοτομία, η εξόρυξη και η μεγάλης κλίμακας αγροτικές επιχειρήσεις, ενώ τα υδροηλεκτρικά φράγματα και άλλες υποδομές έρχονται σε δεύτερη μοίρα.

Ωστόσο, η Global Witness προειδοποιεί ότι τα στοιχεία, πιθανόν, είναι ανακριβή, καθώς πολλές φορές οι επιθέσεις δεν καταγράφονται. Πιο συγκεκριμένα, σε ορισμένες χώρες, οι επιθέσεις είναι δύσκολο να μετρηθούν, λόγω της λογοκρισίας στα μέσα ενημέρωσης και της έλλειψης ανεξάρτητης δημοσιογραφίας.

Κάθε θάνατος ενός υπέρμαχου της προστασίας του περιβάλλοντος είναι σημάδι ότι το οικονομικό μας σύστημα έχει καταρρεύσει. Η επιδίωξη του κέρδους γεννά έναν «πόλεμο» για το περιβάλλον και τη φύση, και τα όρια τίθενται μέσω των εναπομενουσών περιοχών βιοποικιλότητας της Γης.

Σύμφωνα με την έκθεση: «Η φύση δέχεται επίθεση από το οργανωμένο έγκλημα και τις διεφθαρμένες κυβερνήσεις που θέλουν να εκμεταλλευτούν την ξυλεία, το νερό και τα ορυκτά για βραχυπρόθεσμα και συχνά παράνομα κέρδη».

Δολοφονίες

Παράδειγμα πρόσφατης δολοφονίας ήταν αυτή του ιθαγενή ηγέτη και δικηγόρου Χοσέ Σάντος Ισαάκ Τσάβες, που δολοφονήθηκε τον Απρίλιο του 2021. Ο Τσάβες εναντιώθηκε στις δραστηριότητες του ορυχείου Peña Colorado και βρέθηκε νεκρός στο αυτοκίνητό του, το οποίο βρισκόταν σε γκρεμό, με το σώμα του να φαίνεται ότι έχει δεχτεί βασανιστήρια.

Στην Ινδία, δέκα άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 100 τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων, στη νότια ινδική πολιτεία Tamil Nadu, κατά του εργοστασίου χαλκού, Sterlite Copper. Μετά από τέσσερα χρόνια και πολλές έρευνες για τις δολοφονίες, ούτε το κράτος ούτε η εταιρεία κρίθηκαν ένοχοι.

Αυτοί που αγωνίζονται για την περιβαλλοντική δικαιοσύνη έχουν έρθει αντιμέτωποι με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως παρακολουθήσεις, απαγόρευση του δικαιώματός συμμετοχής σε συγκεντρώσεις, απειλές και βία.

Όπως αναφέρει η Global Witness, λίγες φορές οι υπεύθυνοι αυτών των εγκλημάτων οδηγούνται στη δικαιοσύνη, λόγω της αποτυχίας των κυβερνήσεων να διερευνήσουν τα γεγονότα. Ταυτόχρονα, πολλές αρχές αγνοούν ή παρεμποδίζουν τις έρευνες για αυτές τις δολοφονίες, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο το πράσινο φως στους δράστες.

Σύμφωνα με την έκθεση, τα τελευταία 10 χρόνια, αναγνωρίζεται κάποια πρόοδος από τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις σχετικά την προστασία των ακτιβιστών – υπερασπιστών του περιβάλλοντος, που σχετίζεται με την ανάπτυξη κανονισμών προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων από τις εταιρίες όσο και μέσω της Συμφωνίας Escazú για την Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.

Ωστόσο, η έκθεση προειδοποιεί ότι αυτή η επιχειρηματική πρόοδος ήταν επιφανειακή και βασιζόταν κυρίως σε εθελοντικές δεσμεύσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που εφαρμόστηκαν με ασυνέπεια.

Καλά νέα

Στην Κολομβία, ο ακτιβιστής Oscar Sampayo μίλησε για απειλές και εκφοβισμούς από ακροδεξιές, παραστρατιωτικές οργανώσεις σε διαδηλωτές κατά της εξόρυξης πετρελαίου στην περιοχή Magdalena Medio. Μια γυναίκα ακτιβίστρια, που γνώριζε, αναγκάστηκε να καταφύγει στη Γαλλία, ενώ είπε ότι τρεις από τους φίλους και συναδέλφους του ακτιβιστές δολοφονήθηκαν φέτος.

Η Global Witness φοβάται για μελλοντικές αρπαγές γης λόγω της ανάπτυξης της εθελοντικής αγοράς άνθρακα, καθώς μεγάλο μέρος της γης που στοχεύει σε έργα άνθρακα, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η δασοκομία, επικαλύπτεται με περιοχές που παραδοσιακά κατέχονται από αυτόχθονες, ντόπιους και αφρικανικούς πληθυσμούς. Έχουν, ήδη, γίνει καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από έργα που συνδέονται με τις αγορές άνθρακα, συμπεριλαμβανομένης της Ονδούρας και της Ουγκάντα.

Όμως, υπήρχαν και κάποια καλά νέα στην έκθεση. Ειδικότερα, τον Ιούλιο του 2021, πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία της ιθαγενούς και υπερασπίστριας του περιβάλλοντος Berta Cáceres, ένα δικαστήριο της Ονδούρας έκρινε τον Robert David Castillo ένοχο για συνωμοσία στη δολοφονία της, όταν ήταν επικεφαλής της εταιρείας υδροηλεκτρικών φραγμάτων Desarrollos Energéticos. Καταδικάστηκε σε 22 χρόνια ως υπεύθυνος για τον φόνο της.

Στην Ινδονησία, ο αγρότης και υπερασπιστής της γης Franz Hemsi έλαβε φέτος αναγνώριση των δικαιωμάτων του, για τα 20 εκτάρια γης που του αφαιρέθηκαν βίαια το 2005 από την PT Mamuang, θυγατρική της Astra Agro Lestari, της δεύτερης μεγαλύτερης εταιρείας φοινικελαίου της χώρας. Η νίκη ήρθε αφού είχε φυλακιστεί τρεις φορές και η οικογένειά του δεχόταν τακτικές απειλές.

Ο Άλι Χάινς, ανώτερος εκπρόσωπος του GlobalWitness, δήλωσε: «Η GlobalWitness ζητά να λογοδοτήσουν οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις για τη βία κατά των υπερασπιστών της γης και του περιβάλλοντος. Είναι σαφές από τις στατιστικές μας ότι απαιτείται επείγουσα δράση σε όλα τα επίπεδα – περιφερειακό, εθνικό και διεθνές – για να τερματιστεί η βία και η αδικία που αντιμετωπίζουν».

Πηγή: Ecologist